KARMA YÖNTEM ARAŞTIRMA DESENLERİ

Karma yöntem nicel ve nitel araştırma yöntemini veya tekniklerin birlikte kullanıldığı ya da beraber yorumlandığı araştırma yöntemidir. Bu yöntem en son ortaya atılmış olan araştırma yöntemidir bu sebeple üzerinde en az çalışma yapılan ve en az gelişmiş yöntemdir (Christense vd., 2020).

Karma yöntemin desenlerini  Christense vd. (2020) iki boyut, dokuz desenle inceler:

1. Zaman sırası: İki aşamadan oluşmaktadır. a) Eş zamanlı, nicel ve nitel araştırma yöntemlerin aynı anda gerçekleşmektedir. b) Sıralı, nitel ve nicel araştırmalar sırala gerçekleştirilir.
2. Paradigma vurgusu: İki aşamadan oluşmaktadır. a) Eşit statü, nitel ve nicel araştırmaların aynı çalışmada aynı oranda vurgulanmasıdır. b) Baskın statü, nitel ve nicel araştırmaların aynı çalışmada birinin diğerinden daha öncelikli vurgulanmasıdır.

Karma yöntemin boyutlarından olan paradigma vurgusu için bir karma yöntem matrisi oluşturulmuştur  (Christense vd., 2020).

Tablo 1 Karma yöntem desen matrisi

Bir karma çalışmada nitel ve nicel kısımlarını nasıl yapılandırılacağı konusunda üç soruya cevap aranmalıdır.

1. Araştırma sorusuna en iyi hangi yöntemle cevap bulunabilir.
2. Zayıfları indirgeme geçerliliğine sahip olmak için uygun bir nitel nicel karmasını seçmemiz gerekmektedir.
3. Sıralı karma yöntemleri seçilecekse bunların hangisinin önce veya sonra kullanılacağının belirlenmesi ayrıca bu seçimden kaynaklan sorunları ortadan kaldırmalısınız.

Creswell ve Creswell (2021) karma yöntem çalışmalarının 3 desenden oluştuğunu savunmaktadır.

1.  Yakınsak desen

Karma yöntemler arasında en bilinen yöntemdir. Bu tek aşamalı bir desendir. Yapılan çalışmada nitel ve nicel veriler toplanır, analizleri yapılır ve bulguların birbirini tamamlayıp tamamlamadığını görmek amacıyla sonuçlar karşılaştırılır. Araştırmacılar katılımcıların görüşlerini hem nitel hem de nicel formlarla toplayıp analizlerini yapar ve analiz sonucunda ortaya çıkan düşüncelerin birbirini desteklemesi gerekmektedir.

2. Açıklayıcı sıralı desen

Bu desen iki aşamadan oluşmaktadır. Çalışmada öncelikle nicel verileri toplarlar ve analizlerini yaparlar. Yapılan analizler ışığında nitel veriler için sorular hazırlarlar ve uygulamanın sonunda iki yöntemin sonuçları birlikte incelenerek analizleri yapılır. Nicel yöntemden elde edilen veriler yapılacak nitel çalışmalar için amaçlı sorular oluşturmada kullanılır.

3. Keşfedici sıralı desen

Bu desen de üç aşamalı bir karma araştırma desenidir. Bu desen açıklayıcı sıralı desenin tersi işlevi görmektedir. Bu desen kullanılırken öncelikle katılımcılara nitel veri toplama yöntemleri uygulanmalıdır. Bu yöntemin önce kullanılmasının amacı ise katılımcı grubunun tanınması ve özelliklerinin keşfedilmesidir. Bu işlem tamamlandığında açıklayıcı sıralı desende olduğu gibi elde edilen veriler ışığında nicel veri toplama ölçütleri hazırlanır ve uygulamaya konulur. Bunu takiben nicel veri analizi için ölçek hazırlanır ve bu işlem de sonlandırıldığında nicel verilerin nitel verileri doğrulayıp doğrulamadığına bakılır.

Christense, L. B., Burke, J. R., & Turner, L. A. (2020). Araştırma Yöntemleri Desen ve Analiz (A. Aypay (ed.); 3. baskı). Anı Yayıncılık.

Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2021). Araştırma Tasarımı (E. Karadağ (ed.)). Nobel Akademi Yayıncılık.